1 Bu çalışmada “Kutsal Kitap” her durumda Hristiyanların kullandığı Tevrat, Zebur ve İncil’den oluşan Tanrı’nın sözünü belirtir.
2 İncil’de İsa Mesih bu adı kendisi için kullanmıştır (Yu. 8:58,59); İsa adının İbranicesi RAB (Yahve) kurtarır, anlamına gelir. a.g.e., s. 1380
3 “Anatomi, İnsan vücudunu yapan oluşumların normal şekli, yapı, pozisyon ve fonksiyonları ile aralarındaki ilişikliyi inceleyen temel tıp dallarından biridir.” (Messerret Cumhur vd. Temel Anatomi. ODTÜ Yayıncılık. Ankara, 2006. s. 3)
4 “Fizyoloji insan vücudunu oluşturan yapıların ve organların fonksiyonlarını, komşuluklarını ve bu fonksiyonların nasıl yerine geldiğini inceleyen bilim dalıdır.” (Ethem Gelir vd. Fizyoloji Ders Kitabı. Nobel Yayıncılık. Ankara, 2011. s. 3)
5 Toplumda yerli yersiz kullanımı nedeniyle bu kitapçıkta ‘sapık-sapıklık’ sözcükleri yazar tarafından kullanılmamıştır. ‘Sapkınlık’ ise ‘aslından uzak’ anlamında kullanılmıştır.
6 Kendilik (öz): Kişinin kendisini biyolojik, ruhsal ve toplumsal özellikleriyle algılayış ve değerlendiriş biçimidir, “öz” olarak da adlandırılır.
7 50 yılı dolaylarında Korint, bugünkü Yunanistan’ın başkentiydi. Putperest tapınaklarda her türlü cinsel deneyim serbestti.
8 Tanrı’nın halkıyla ve halkın birbirleriyle, halkın diğer toplumlarla ve hayvanlarla insani ilişkilerini düzenleyen, Musa Peygamber’den İsa Mesih’in Müjde’yi duyurmaya başlamasıyla özüne uygun anlam kazanan ve İsa Mesih’in çarmıhta ölüp dirilmesiyle son bulan, çoğu Eski Antlaşma kitaplarında yer alan buyrukların tümü.
9 Günahlı varlıkları nedeniyle halk (ya da birey) Rab’bin karşısına çıkamadığı için kurbanlar İsa Mesih’in gelişine dek günahın kalkmasını sağlayan kefaret olarak sunuldu. İsa Mesih’in tüm insanlığın günahlarını üstlenmek için çarmıhta ölmesi ve üçüncü gün dirilmesiyle kurban, sunu düzeni kalktı (İncil, Rom. 5; Gal. 3).
10 Halk arasında Tevrat ve Zebur olarak bilinen; Yaratılış kitabından Malaki kitabına kadar, peygamberlik, tarihsel, şiirsel içerikli değişik edebi yazı türlerin oluşturduğu 39 kitabın bütünü.
11 ‘Serseri’ sözcüğü hakaret anlamında kullanılmamaktadır, bir tanımlamadır.
12 “Baal: ‘Efendi’ anlamına gelir. Kenanlıların ve Fenikelilerin tapındığı ilah, Baal ‘El’in (Bazı yerlerde ‘Dagon’ diye geçer) oğlu’ olarak tanınıyordu. Aram’da (Suriye’de) Hadad, Babil’de ise Adad olarak adlandırılmıştı. Baal’ın rahme doğurganlık verdiğine ve toprağı verimli kılan yağmuru sağladığına inanılır, boğanın üstünde durmuş olarak resmedilirdi; Baal’ın tapınma törenlerinde fahişeliğin yanı sıra bazen çocuk kurban edildiği de görülürdü.” (Açıklamalı Kutsal Kitap. Yeni Yaşam Yayınları: İstanbul, 2010. s. 329)
13 Kenanlıların inanışına göre Aşera, baş ilahları El’in karısıydı. Aşera’nın onuruna yapılmış tahta putları öbür tapınma gereçlerinin yanına koyarlardı. (a.g.e., s. 137)
14 İnsanlar ölümden sonraki yaşamın nasıl olacağını hep merak etmişlerdir. 1. Korintliler 15. bölüm bu soruyu biraz açıklar: İnsanın dünyadaki yaşamı tohuma benzetilir; tohumun önce toprakta çürümesi, sonra da yeni bir biçim alması sonsuz yaşamdaki konuma benzetilir. “[…] Beden çürümeye mahkûm olarak gömülür, çürümez olarak diriltilir. Düşkün olarak gömülür, görkemli olarak diriltilir. Zayıf olarak gömülür, güçlü olarak diriltilir. Doğal beden olarak gömülür, ruhsal beden olarak diriltilir. Doğal beden olduğu gibi, ruhsal beden de vardır (İncil, 1. Kor. 15:42-44)” Göksel ve dünyasal bedenler vardır, dünyasal bedenlerin ve göksel bedenlerin görkemi başkadır.
15 Ferisiler kendilerini Kutsal Yasa’nın doğru uygulayıcıları ve koyucuları görürlerdi.
16 Hristiyan ilahiyatında doğru kişi yoktur; herkes günahkârdır. İsa, İyi Haberi’ni anlamayanlarla, dinsel gelenekleri uygulamakla kurtuluşa sahip olduklarını sananlarla konuşurken bunu vurguluyor.
17 Mezmurlar, Tevrat’ın içinde yer alan, halk arasında Zebur olarak bilinen, çoğunu Kral Davut’un yazdığı Rab’bi öven ve O’na tapınmayı sağlayan şiirler kitabı.
18 Ruhsal açıdan kölelik iki anlamda kullanılabilir. Birincisi kötülüğe ve benliğe, ikincisi İsa Mesih’e kölelik etmektir. Kötülüğe ve benliğe kölelik etmek ölüme (İncil, İbr. 2:15), yozlaşmışlığa (İncil, 2. Pet. 2:19), günaha kölelik (İncil, Rom. 6:20) anlamlarında; İsa Mesih’e kölelik etmekse irademizin yaratılıştaki saflığına kavuşması için değişimi içeren itaat anlamlarında yorumlanabilir (İncil, Rom. 6:17,18). Sonuçta durumlar karşısında öfkelenen bir kişi öfkeye kölelik edebileceği gibi, tersine sakin tutum takınarak yumuşak huyluluğa da kölelik edebilir. İnsanlar bunlardan birini seçeler.
19 Tövbe “İnsanın Tanrı’ya, Tanrı’nın düzenlediklerine ve insanlara karşı hareket, isyan içeren düşünce ve davranışlarından dönmesi anlamına gelir. Tövbe, dilekte bulunmanın ya da istek bildirmenin ötesinde düşünce ve davranışlarda köklü değişiklik yapmaya yönelmek demektir.” (Bkz. http://www.bursakilisesi.com/ ekitap/tovbe/12-tovbe-kelimesinin-anlami/04.05.2012)
20 Eski Ortadoğuda ve Eski Antlaşma’da krallar için kullanılan yaygın bir mecazdır (Mez. 23, 78:70-72). Kutsal Kitap’da Rab’bin ve İncil’de İsa Mesih’in halkının çobanı olarak tanımlandığı görülür (Yar. 48:15; Yşa. 40:11; Yu. 10:11,14; 1. Pet. 5:4).
21 Yahudi geleneğinde yerel topluluğu yönetenlere ihtiyar denirdi. Gerekçe’de yerel topluluğu yöneten, gözeten anlamında gözetmen (episkopos) kullanılmıştır. İhtiyar ve gözetmen Yeni Antlaşma’da eş anlamlı olarak kullanılmıştır. (Açıklamalı Kutsal Kitap. Yeni Yaşam Yayınları: İstanbul, 2010. s. 1785)
22 İncil’de görevli, Grekçe diyakon sözcüğünün karşılığı olan hizmet eden anlamında kullanılmıştır. (a.g.e., s. 1785)
i Açıklamalı Kutsal Kitap. Yeni Yaşam Yayınları: İstanbul, 2010. s. 7
ii http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/ShowNew. aspx?id=11246558 (16.10.2012)
iii http://www.cumhuriyet.com.tr/?hn=314644(16.10. 2012)
iv http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/ShowNew. aspx?id=12869888 (16.10.2012)
v http://www.haberturk.com/saglik/haber/592616-hayvanlarla-cinsel-iliski (06.07.2012)
vi http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/ShowNew. aspx?id=6354974 (16.05.2012 )
http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/ShowNew.aspx?id=-209771 (16.05.2012)
vii Krş. http://www.bursakilisesi.com/ekitap/tovbe/12-tovbe-kelimesinin-anlami/ (04.04.2016)
viii Harry W Gardiner, Mary J Gander. Çocuk ve Ergen Gelişimi. İmge Kitabevi Yayınları: İstanbul, 2010. s. 454
ix Krş. Peter Saunders. Eşcinsellik Makale. İngilizce metinden çeviri: www.cmf.org.uk/pubs/pubs.htm s. 1 (16.05.2012)
x a.g.e., s. 4
xi a.g.e., s. 4
xii Dr. A. Cem Keçe. Eşcinsellik Kader Değildir. Ütopya Grafik Tasarım Matbaacılık: Ankara, 2009. s. 128,129
xiii Peter Saunders. Eşcinsellik Makale. İngilizce metinden çeviri. www.cmf.org.uk/pubs/pubs.htm s.4 (16.05.2012)
xiv Bkz. Rom. 3:20,7:12 dipnot açıklamaları. Açıklamalı Kutsal Kitap. Yeni Yaşam Yayınları: İstanbul, 2010. s. 1655, 1663
xv Bkz. Açıklamalı Kutsal Kitap. Yeni Yaşam Yayınları: İstanbul, 2010. s. 486
xvi Tanrı’nın Egemenliği kavramı üç başlıkta incelenebilir: Birincisi, Tanrı’nın evereni, doğayı, tüm insanları kapsayan mutlak hâkimiyetidir. İkincisi, Tanrı’nın Egemenliği doğruluğun ve iyiliğin sürdüğü yetki alanıdır. Bu yetki alanına insanlar İsa Mesih’in tövbe çağrısına olumlu yanıt vererek, Tanrı’nın istemlerine ve yaratılışına aykırı davranışlarından dönerek girerler. Üçüncüsü, İsa Mesih’in çağrısıyla başlayan Tanrı’nın Egemenliği, O’nun ikinci gelişiyle kuruluşunu tamamlayacaktır. Bu dönem İsa Mesih’e ait olanlar için ağlayışın, acının bittiği; sonsuza dek Tanrı’yla birlikte yaşanan dönem olacaktır. (Açıklamalı Kutsal Kitap. Yeni Yaşam Yayınları: İstanbul, 2010. s. 1383)
xvii Bkz. “Hristiyan ilahiyatında ‘aklanma’ insanın günahını İsa Mesih’in üstlenmesiyle günahtan ve sonuçlarında özgür kılınmayı anlatan bir terimdir.” a.g.e., s. 1656
xviii Krş. David Prior. 1. Korintliler’in Mesajı. Haberci: İstanbul, 2011. s. 117
xix http://www.biblegateway.com/passage/?search= 1%20cor%206&version=ESV 10.05.2012
xx Bkz. http://www.bursakilisesi.com/ekitap/tovbe/ 41-zayifliklarimizi-kabul-etmek/ (14.05.2012)
xxi Andrew Comiskey. Cinselliğin İyileştirilmesi. Yeni Yaşam Yayınları: İstanbul, 2000