1Al-Aş’ari. Maqalat al-islamiyyin. Kahire 1950, I, s. 216-217, Johan Bouman’dan alıntı yapılmıştır. Gott und Mensch im Koran. Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt, 1977/1978, s. 3.

2Der Koran Arabisch-Deutsch. Übersetzung und wissenschaftlicher Kommentar von Adel Theodor Khoury. 10 Bde. Cilt. 2: Sure 2,75-2,212. Gütersloher Verlagshaus Gerd Mohn: Gütersloh, 1991, s. 207-208.

3Bu Hermann Stieglecker tarafından farklı Kur’an yorumlarından alınarak özetlenmiştir: Die Glaubenslehren des Islam. Paderborn, 1962/1983, s. 191.

4Tilman Nagel tarafından bu şekilde tanımlanır. Der Koran. Einführung – Texte – Erläuterungen. München 1983, s. 239.

5Louis Gardet. Islam. Köln 1968, s. 68.

6E. E. Elder. “The Development of the Moslem Doctrine of Sins and their Forgiveness.”: The Moslem World 29 (1939): 178-188, s. 188.

7Stieglecker. Glaubenslehren, s. 317.

8İsa’nın Markos 3:5 ve Yuhanna 11:33’teki ani keder ve öfkesiyle karşılaştırın.

9Tilmann Nagel. Kur’an, s. 253

10Hermann Stieglecker. Glaubenslehren, s. 625-626.

11E. E. Elder. “Development”. 178-183. sayfalar. Ayrıca Stieglecker. Glaubenslehren, s. 634’e bakınız.

12L. Gardet. “Imân”: Encyclopaedia of Islam. Vol. III. E. J. Brill: Leiden l986, s. 1070-1074.

13Gardet. “Imân”, s. 1070-1071. sayfalar.

14Stieglecker. Glaubenslehren, s. 570-571.

15Gardet. Islam, s. 30.

16Yoksulların ödediği vergi.

17Muhammad Rashîd Ridâ. al-hilâfa au al-imâma al-’uzma. Kahire l922, s. 192, Encyclopaedia of Islam. II. ciltten alıntı yapılmıştır. E. J. Brill: Leiden 1986, s. 293-296. Burada s. 294.

182 Tarihler 20:7; Yeşaya 41:8 (Yakup 2:23’te alıntı yapılır).

19En’am suresi 6:74’e bakınız; Kutsal Kitap’taki adı Terah’dır.

20Geschichte der Propheten aus dem Koran. Islamisches Echo in Europa 5. Ham-burg: Islamisches Zentrum. 1982, s. 40-41.

21Edward Geoffrey Parrinder. Jesus in the Koran. Oxford University Press: New York 1977, s. 27-29.

22G. C. Anawati. “Isa.” in: Encyclopaedia of Islam. IV. Cilt. E. J. Brill: Leiden 1990, s. 81-86.

23Heikki Räisänen. Das koranische Jesusbild. Ein Beitrag zur Theologie des Korans. Finnische Gesellschaft für Ökomenik: Helsinki 1971, s. 20. Räisänen bu anlatımla VIII. ve IX. yüzyıla ait olan Psödo-Matta’da yer alan anlatımın benzerliğine işaret eder.

24Yair’in kızı: Luka 8:49-56; Nain’deki genç: Luka 7:11-17; Lazar: Yuhanna 11:1-45.

25Räisänen. Jesusbild, s. 47.

26Parrinder. Jesus, s. 47.

27Anawati “‘Isâ”, s. 83.

28ya da “kutsallık ruhu.”

29Buhari ve Baidâwî hadislerine göre; bakınız Anawati. “‘Isâ”, s. 24.

30Stieglecker. Glaubenslehren, s.256.

31Olaf Schumann tarafından çevrilmiştir. Der Christus der Muslime. Gütersloher Verlagshaus Gerd Mohn: Gütersloh 1975, s. 30.

32“The Crucifixion of Jesus in View of Moslem Theology”’den yeniden yayımlanmıştır. Reflection: An International Reformed Review of Missiology 5 (1994/1995): 3/4 (Mart/Mayıs): 23-29 = Chalcedon Report No. 337 (Ağustos. 1993), s.24-28.

33Arapça: “shubbiha lahum”.

34Arapça: “mâ qatalûhu yaqînan”.

35Arapça: “bal rafa’ahû Allâh ilaihî”.

36Muhammed’in zamanında Arabistan’daki kilisenin daha ayrıntılı tanımı için Günter Riße’nin. “Gott ist Christus, der Sohn der Maria”. Eine Studie zum Christusbild im Koran. Borengässer: Bonn 1989 çalışmasına bakınız.

37Louis Massignon bu teorinin kaynağının Şii’lik olduğunu savunur: Louis Massignon, “Le Christ dans les Evangiles selon Ghazali.” In: Revue des Études Islamique. 6/1932, s.523-536; s.535.

38Müjdenin geçerliliği ve tarihiyle ilgili ayrıntılı çalışma doktora tezimin bir parçasıdır: Christine Schirrmacher. Mit den Waffen des Gegners. Christlich- Moslemische Kontroversen im 19. Jahrhundert, dargestellt am Beispiel der Auseinandersetzung um Karl Gottlieb Pfanders ‘mîzân al-haqq’ und Rahmatullâh ibn Khalîl al-’Uthmânî al-Kairânawîs ‘izhâr al-haqq’ und der Diskussion über das Barnabasevangelium. Klaus Schwarz Verlag: Berlin 1992, s.241vd.

39Örneğin bu Müslüman yazar Ahmad Shafaat tarafından vurgulanır. The Gospel According to Islam. New York 1979, s.90.

40Örneği James Robson’un düşüncesi, “Muhammadan Teaching about Jesus.” The Moslem World 29 (1939), s.37-54.

41Stieglecker. Glaubenslehren, s.315.

42Bu reform ilahiyatçısı Muhammed Reşit Rıza’nın Kur’an tevsirindeki Muhammad Abduh’un ve kendisinin materyallerinden alınmıştır: tafsîr al- Qur’ân al-hakîm. Kahire 1911. 6. Cilt, s. 26-27.

43Bu tür tartışmalar Muhammed Muhammed Ebû Zehra’da bulunabilir. muhâdarât fî-nasrânîya. Kahire 1966/3, s. 11.

44Ahmad Shalabî. muqâranat al-adyân. II. Cilt. al-masîhîya. Kahire 1965/2, s. 123

45Raşîd Ridâ. tafsîr, s. 26

46Muhammed Asad (Ed.). The Message of the Koran. Gibraltar 1980, s. 104. 134

47Karl Heinrich Georg Venturini. Natürliche Geschichte des Großen Propheten von Nazareth. 4 Bölüm. Bethlehem 1806/2.

48Karl Friedrich Bahrdt. Ausführungen des Plans und Zweks (sic) Jesu. Berlin 1784-1793.

49Bahrdt. Ausführungen. Cilt 10/1786, s. 187.

50Heinrich Eberhard Gottlob Paulus. Das Leben Jesu als Grundlage einer reinen Geschichte des Urchristentums. Heidelberg 1828, s. 242-244+256-257.

51Bu teori, örneğin, Mîrzâ Ghulâm Ahmad’ın kitabında da savunulur. Jesus in India. Being an Account of Jesus’ Escape from the Cross and of His Journey to India. Oxford 1978.

52A. J. Wensinck ve Penelope Johnstone. Encyclopaedia of Islam’da. “Maryam” VI. Cilt.E. J. Brill: Leiden 1991, s. 628-632.

53Parrinder. Jesus, s. 135. Parrinder Meryem’e tapan birkaç farklı sapkın Hristiyanlık şeklini açıklar.

54Suudi Arabistan hariç, onlar bu Bildirge’yi onaylamadılar.

55“Ümmet” (Arapça) toplum, cemaat. Bütün Müslümanlar’ın evrensel birlikteliği anlamını içerir.

56Kahire İnsan Hakları Bildirgesi yayımlanmıştır, örneğin: Gewissen und Freiheit. Nr. 36 (l991), s. 93-98. Ayrıca bakınız: Osman El Hajie. “Die islamischen Länder und die internationalen Menschenrechtsdokomente”. Gewissen und Freiheit, 36 (1991), s. 74-79, ve Martin Forstner’in kritik analizi. “Das Menschenrecht der Reiligionsfreiheit und des Religionwechsels als Problem der islamischen Staaten”. Kanon, Kirche und Staat im christlichen Osten. Jahrbuch der Gesellschaft für das Recht der Ostkirchen. Wien 1991, s. 105-186. Ayrıca Cibedo (Belgesi) Nr.15/16. Frankfurt 1982. 19 Eylül 1981’de Paris’te toplanan İslami Avrupa Konseyi’nin yayını olan “General Islamic Human Rights Declaration”a da bakınız.

57O. Spiess ve E. Pritsch. Klassisches Islamisches Recht. 1. Wesen des Islamischen Rechts. Handbuch der Orientalistik. Section 1. Cilt 3. Orientalisches Recht. E. J. Brill: Leiden 1964, s. 220.

58Forstner. „Menschenrecht“, s. 116.

59O. Spies ve E. Pritsch. Recht, s. 220-343 (burada s. 220).

60Forstner. „Menschenrecht“, s. 116 & 138.

61Forstner. „Menschenrecht.“ s. 114

62Forstner. „Menschenrecht.“ s. 114

63Forstner. „Menschenrecht.“ s. 109

64J. Schacht. “Katl.” in: Encylopaedia of Islam. IV. Cilt.E. J. Brill: Leiden 1990, s. 771.

65Adel E. Baradie. Gottes-Recht und Menschenrecht. Grundlagenprobleme der islamischen Stafrechtslehre Nomos: Baden-Baden 1983, s. 124.

66‘Abd al-Rahmân al-Djazîri. kitâbu l-fiqh ‘alâ l-madhâbihi l-’arba’a. Kahire 1934/1987/8 (German: Die Strafen für den Abfall vom Islam nach den vier Schulen des islamischen Rechts. Aus dem Arabischen übersetzt von Ishak Ersen. Licht des Lebens: Villach 1991, s. 11-12.

67al-Djazîri. Kitâb, s. 12

68al-Djazîri. Kitâb, s. 12

69Heribert Busse; Martin Honecker. Gottes- und Weltverständnis im Islam und Christentum. EZW Texte. Informationen Nr. 123 IX/1993 EZW: Stuttgart 1993, s. 18.

70Muhammad Abû Zahra. al-jarîma wa-l-’uqûba fî l-fiqh al-islâmî. Kahire, 1. Bölüm ca. 1955, 2. Bölüm ca. 1965, burada 1. Bölüm s. 172. Ayrıca bakınız Ibrâhîm Ahmad al-Waqfî. tilka hudûd allâh. Katar 1397/1977, s. 269.

71Buhâri hadislerine göre Sahih al- Bukhari’nin çevirileri. Arapça-İngilizce. 9. Cilt. Kitab Bhavan: Yeni Delhi 1997, s. 45.

72Schacht. “Katl.” s. 771.

73Schacht. “Katl.” s. 771.

74Schacht. “Katl.” s. 771.

75Khoury. Koran. 2. Cilt, s. 95.

76Khoury. Koran. 2. Cilt, s. 95-96.

77Khoury. Koran. 2. Cilt, s. 96.

78Schacht. “Katl”, s. 771.

79Shaheed’e göre, yalnızca Malikiler din değiştiren birinin öldürülmesini ciddi bir suç olarak görür. Abdul Qader ‘Oudah Shaheed. Criminal Law of Islam. 3 Cilt. International Islamic Publishers: Yeni Delhi 1991. 2. Cilt, s. 258.

80Erwin Gräf. “Die Todesstrafen des islamischen Rechts” in: Bustan (Vienna) 4 (1962): 8-22 ve 1 (1965), 9-22.

81Shaheed’in İslami yasa öğretileri bunu doğrular. Shaheed. Law. 2. Cilt, s. 257.

82Shaheed. Law. 2. Cilt, s. 258-259.

83Shaheed. Law. 2. Cilt, s. 59.

84Djazîrî. kitâb, s. 17-18.

85Khoury. Koran. 2. Cilt, s. 97-98.

86Gräf. „Todesstrafen.“ s. 21.

87al-Djazîrî. kitâb, s. 17-18.

88al-Djazîrî. kitâb, s. 52.

89Abdoljavad Falaturi. “Abfall von Islam.” Lexikon der islamischen Welt. Klaus Kreiser ve Rotraud Wielandt. W. Kohlhammer tarafından düzenlenmiştir: Stuttgart 1992, s. 17-18.

90Otto Spies’ın. “Über die Kreuzigung im Islam” kitabına bakınız. Religion und Religionen. Festschrift für Gustav Mensching zu seinem 65. Geburtstag, dargebracht von Freuden und Kollegen. Ludwig Röhrscheid: Bonn 1967, s. 145.

91Spies. “Kreuzigung.” s. 145.

92Spies. “Kreuzigung.” s. 145 ve takip eden sayfalar.

93Örnekler için bakınız Spies. “Kreuzigung.” s. 150.

94al-Djazîrî. kitâb, s. 25

95al-Djazîrî. kitâb, s. 27

96Proceedings of the International Symposium on Muslim Perceptions of Other Religions and Cultures throughout History. 15.-‘de orijinal olarak “The 19th century izhâr al-haqq’ polemic as turning-point of Muslim apologetics” yayımlanmıştır: 21.12.1991. Departement d’ Histoire et des Science des Religions. Universität Lausanne: Lausanne, 1992 = “The Influence of Higher Bible Criticism on Muslim Apolgetics in the Nineteenth Century”, s. 270-279: Jacques Waardenburg. Mus- lim Perceptions of Other Religions. Oxford University Press: New York/Oxford,1999. Kısaltılmış bir versyonu “Muslim Apologetics and the Agra Debates of 1854: A Nineteenth Century Turning Point” olarak yayımlanmıştır. The Bulletin of the Henry Martyn Institute of Islamic Studies 13 (1994) 1/2 (Ocak-Temmuz): 74-84 (Haydarabad, Hindistan).

97İzleyen materyaller doktora tezimi esas almaktadır Mit den Waffen des Gegners. Christlich-Muslimische Kontroversen im 19. und 20. Jahrhundert, dargestellt am Beispiel der Auseinandersetzung um Karl Gottlieb Pfanders ‘mîzân al- haqq’ und Rahmatullâh ibn Halîl al-^cUtmânî al-Kairânawîs ‘izhâr al-haqq’ und der Diskussion über das Barnabasevangelium. Berlin: Klaus Schwarz Verlag, 1992

98Tartışmanın daha ayrıntılı tanımı için, Ann Avril Powell’a bakınız. Contact and Controversy between Islam and Christianity in Northern India 1833-1857: The Relations between Muslims and Protestant Missionaries in the North-Western Provinces and Oudh (yayımlanmamış Doktora tezi). Londra 1983, s. 273.

99H. H. Dodwell (ed.). The Cambridge History of India. 6. Cilt: The Indian Empire 1858-1918. Yeni Delhi 1932, s. 124.

100Eugene Stock. “The C.M.S. Missions to Mohammedans”. The Muslim World 2 (1912), s. 128; W. H.T.Gairdner. The Reproach of Islam. London 1909, s. 248.

101Safdar ^cAli’nin Hristiyanlığa geçiş öyküsü Church Missionary Intelligencer’ın 2 NS/Temmuz 1866, s. 215-221 sayısında yayımlandı. Kendisinin verdiği tanıklığın bazı bölümleri D. Rajaiah Paul’da yayımlandı. Lights in the World. Life Sketches of Maulvi Safdar Ali and the Rev. Janni Alli (aynen). Lucknow 1969, s. 20-23+28-30.

102Basle Mission Society EMM’in Almanca dergisi (Evangelisches Missions-Magazin) öyküsünü “A Mohammedan Brought to Christ, Being the Autobiography of a Native Clergyman in India” başlığıyla yayımladı (No. 14 (1871), s. 397-412), kendi tanıklığının Urdu dilindeki özeti 1957’de in Lahore’da ve 1978’de Vanyambadi’de yeniden yayımlandı.

103Narayani Gupta. Delhi, between two Empires 1803-1931. Society, Government and Urban Growth. Delhi 1981, s. 79.

104Jacques Waardenburg, “World Religions as seen in the Light of Islam”, Galce, Alford T.; Cachia, Pierre (ed.). Islam: Past Influence and Present Challenge. Edinburgh 1979, s. 248.

105Ann Avril Powell’ın. “Maulânâ Rahmat Allâh Kairânawî and Muslim-Christian Controversy in India in the Mid-19th Century” adlı kitabına bakınız Journal of the Royal Asiatic Society, 20 (1976), s. 42-63.

106Stephen Neill. A History of Christianity in India 1707-1858. Cambridge 1985, s. 344.

107Church Missionary Society (ed.). One Hundred Years. Being the Short History of the Church Missionary Society. Londra 1898, s. 78.

108Julius Richter. Mission und Evangelisation im Orient. Gütersloh (Çevirisinden) 1908/1930, s. 71.

109İsviçre’deki Basle Mission Society merkezindeki (Basler Mission) arşivlerde el ile yazılmış asıl metin hala bulunmaktadır.

110Pfander’in 1858’den 1865’e kadar misyonerlik yaptığı Türkiye’de, “Mizan’ın dağıtımı bir krize dönüştürdü …” (Pfander’in 16 Eylül 1862’de CMS’e yazdığı mektuptan, Dok. No. 63a; University of Bermingham/Heslop Room arşivleri). Pfander ve çalışma arkadaşlarının 1864’te din değiştirerek Hristiyan olanları vaftiz etmesinden sonra Osmanlı İmparatorluğu bütün misyonerlik organizasyonlarını ülkeden sürdü.

111Herbert Birks. The Life and Correspondence of Thomas Valpy French, First Bishop of Lahore. Londra 1895, 1. Cilt, s.70.

112Horst R. Flachsmeier. Geschichte der evangelischen Weltmission. (.) Giessen 1963, s. 446.

113Bakınız, Lyle L. Vander Werff. Christian Mission to Muslims: The Record, Angli- can and Reform Approaches in India and the Near East 1800-1938. Pasadena 1977, s. 42; Emmanuel Kellerhals. Der Islam. Seine Geschichte, seine Lehre, sein Wesen. Basel 1956², s. 334’ten itibaren.

114İngilizce’sinin 1986 baskısıda yayıncılar kitabın önsözüne şunu yazdılar: “Yüzyılımızdaki bazı teologlar için tartışma yöntemi kuşku uyandırıcı olabilir ancak kitap Müslümanlıkla Hristiyanlık arasındaki önemli noktalara içten bir söyleşi tarzıyla yaklaşır.” “Yayıncılar,” Introduction, in C. G. Pfander, D. D., The Mîzân-ul-Haqq, Balance of Truth. Villach 1986.

115Harry Gaylord Dorman. Toward Understanding Islam. Edinburgh 1948, s. 31.

116Ahmad Hijâzî as-Saqqâ (ed.). Rahmat Allâh al-Hindî, izhâr al-haqq. al-Qâhira 1978, s. 29-30. İngiliz hükümeti el-Hindi’nin 1857’deki İngilizlere karşı yapılan ayaklanmaya katıldığından kuşkulanıp onu sürgüne gönderdi. el-Hindi Mekke’ya kaçtı ve 1860’ın başında Osmanlı sultanı Mekke’ye hacca geldiği zaman 1854’te Hindistan’da yaşanan olayları kendisine aktardı. el-Hindi 1891’deki ölümüne dek Mekke’de kalmak zorunda kaldı.

117Dorman. Islam, s. 44.

118Goldziher şöyle yazdı: “Während meines Aufenthaltes in der umajjadischen Chalifenstadt übte eine enorme Zugkraft auf das Lesepublikum aus das arabisch geschriebene polemische Werk izhâr al-haqq von dem indischen Muhammedaner Âeih Rahmat Allâh gegen die mîzân al-haqq betitelte Missions- und Controversschrift eines englischen Predigers des Evangeliums, welcher mit den Geschützen christlicher Theologie die Bollwerke des Islam erschüttern wollte.” Goldziher, Ignaz. “Ueber muhammedanische Polemik gegen Ahl al-kitâb”, Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft, 32 (1878), s. 343-344,

119G. C. Anawati. «Polémique, Apologie et Dialogue Islamo-Chrétiens, Positions Classiques Médiévales et Positions Contemporaines.» in : Euntes Docete 22 (1969), s. 420.

120G. C. Anawati. «Les grands courants de la pensée religieuse musulmane dans l’Égypte comtemporaine». in : Anawati, G. C.; Borrmans, Maurice. Tendences et courants dans l’Islam arabe contemporain. 1. Cilt: Égypte et Afrique du Nord, Entwicklung und Frieden, Wissenschaftliche Reihe. 26. Cilt, München 1982, s. 58.

121Powell. «Maulânâ Rahmat Allâh Kairânawî.» s. 63.

122Muhammad Rašîd Ridâ (ed.). tafsîr al-qur’ân al-hakîm. 9. Cilt, al-Qâhira 1347/1928¹, s. 231-293.

123İzharü’l-Hak’ın en yeni baskılarından birinde editör bundan söz eder: Ahmad Hijâzî as-Saqqâ (ed.). Rahmat Allâh al-Hindî. izhâr al-haqq. al-Qâhira 1978, s. 33.

124Ebû Zehra’nın muhâdarât fî-n-nasrânîya kitabında el-Hindi’den yaptığı alıntılar. al- Qâhira 1966³, s. 32.

125Bahrdt, Karl Friedrich. Ausführungen des Plans und Zweks (sic) Jesu’dan çevrilmiştir. Berlin 1784-1793, 10. Cilt, s. 187.

126Örn. John Toland. Christianity Not Mysterious. Londra 1696 Kutsal Kitap’ta sözü edilen muciler hakkında akılcı bir anlayışa sahiptir. Nazarenus adlı çalışmasında Barnabas İncil’inin M.S. ilk yüzyıla ait olabileceği olasılığının yüksek olduğunu belirtir: John Toland. Nazarenus or Jewish, Gentile and Mahometan Christianity. Londra 1718. Barnabas İncil’ini Hristiyan tarafının dinden dönmüş bir kişi tarafından Orta Çağ’da bilerek hazırladığı sahte bir kitap görüşüne karşı savundu: “Bunun Muhammed’i izleyenlerin icadı olduğunu düşünenler … ne kadar da cahildir”. J. Toland. Nazarenus, s. 17 ya da: “Bu ergin araştırmadan sonra bu İncil’in eski Barnabas İncil’inin aslı olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim …”. J. Toland. Tetradymus. Londra 1720, s. 148.

127Rahmatullâh İbni Halîl el-^cUtmânî al-Kairânawî, ijâz-i Îsâwî. Agra 1853/Delhi 1876.

128Basel Mission Seminary’deki öğretmenler Basel universitesinde verilen dersleri düşündüler, bu dersler XIX. yüzyılın en ünlü teologlarından biri olan ve Kutsal Kitap eleştirisinin temsilcilerinden biri olan Wilhelm Martin Lebrecht de Wette (1780-1849) tarafından veriliyordu: “Doch trug man Bedenken, sie bei De-Wette hospitieren zu lassen und sie so in die historische Kritik einzuführen. Überhaupt fürchtete man, die Zöglinge möchten aus diesen Vorlesungen nicht denjenigen Gewinn davontragen, der dem Zeitaufwand entspräche”. Paul Eppler. Geschichte der Basler Mission 1815-1899. Basel 1900, s. 16-17.

129Güncelleştirilmiş mektup, Agra tartışmasına katılmış olan Thomas Valpy French’e yazılmış olabilir, 1854: Birks, Life, 1. Cilt, s. 71.

130Eugene Stock. The History of the Church Missionary Society. Its Environment, Its Men and Its Work. 3 Cilt; Londra 1899-1916; 2. Cilt, s. 171.

131XIX. yüzyıla Avrupa’da ‘Missionsjahrhundert’ (Misyon Yüzyılı) denir bunun nedeni de birçok Protestan misyonerlik organizasyonlarının ve misyonerler yetiştrip yabancı ülkelere göndermesi için açılan okullardır.

132Basel’deki eski okuluna yazdığı mektupta bu kitapları istemiştir “… um den Mo- hammedanern, die sich mit denselben gar sehr brüsten, zu zeigen, daß diese Neologen und Pantheisten weit über den Koran hinausgehen und also gefährliche und schlechte Hilfsgenossen seien, teils um nachzuweisen, daß Strauß und Konsorten längst ihre Widerlegung gefunden haben …” Christoph Friedrich Eppler. D. Karl Gottlieb Pfander, Ein Zeuge der Wahrheit unter den Bekennern des Islam. Basel 1888, s. 152.

133H. G. Dorman’ın gerçek savunma edebiyatına günümüze kadar katkıda bulunduğu doğrudur: “Bu çalışmaların çoğu içinde kuşku ve kırgınlık taşır. Yalnızca birkaç kitap dostça bir tavıra sahiptir. Diğerlerinin çoğu ilan edilmiş bir savaşı canla başla kazanmaya ve düşmanlarını mağlup etmeye çalışan polemikçilerin aralarındaki kavgalarıdır. Daha önceki yüzyıllardaki klasik polemikçilerin kullandıkları yöntemlerle aralarında şaşılacak kadar az fark vardır.” Dorman. Islam, s. 113.

134Muhammad Reşit Ridâ. al-manâr 10

135Muhammad Muhammad Ebu Zehra. muhâdarât, s. 11.

136Ahmad Shalabi. muqâranat al-adyân. 2. Cilt: al-masîhîya. Kahire 1965², s. 64.

137ibid, s. 62

138Elwood M. Wherry. The Mohammedan Controversy. Londra 1905, s. 2.