Kral Süleyman’ın birçok şarkı veya ezgi bestelediği söylenir(1Kr.4:32). Ama konumuz, Ezgiler Ezgisi’dir (1:1); yani en mü-kemmel olandır! Bu şiirler aracılığıyla kral, genç karısı için duyduğu sevgi ve saygıyı dile getirir. Yorumcular, bu bölümde Sü-leyman’ın yaşamından gerçek kesitler var mı, yoksa her şey sevgiyi anlatan bir hayal ürünü müdür konusunda hem fikir değildir. Bununla birlikte çoğunlukla Ezgiler Ezgi-si’ni Kurtarıcı’nın Gelin için (kilise için) duyduğu sevgiyi ölümsüz-leştiren bir mecaz olarak görürler.
Evliliğin acı veya tatlı, hiç bir yönünü gizlemeyen bu dizeler ilk okuyuşta, yalnız erkek ve kadın arasındaki aşktan söz edildiği izle-nimi verebilir. Hatta yer yer müstehcen gibi gelebilir. Ama Tanrı’nın gözünde, O’nun yarattığı her şey temizdir. Evlilik içindeki cinselilişkiler O’nun da sevgisinin ifade edildiği bir araçtır. Böylece İncil’in Grekçesinde “eros”, “fileo” ve “agape” olarak söz edilen‘aşk’, ‘şefkat’ ve ‘ilahi sevgi’ olmak üzere Ezgiler Ezgi-si’nde sevginin üç boyutunu görüyoruz. Bunlar, cinsel sev-gi, duygusal sevgi ve ruhsal sevgidir.
Ezgiler Ezgisi’nin önemli bir vurgusu, cinselliği evlilik içindeki ilişkilere ait olarak göstermesidir. Genç kızlara, evlilik odasına kavu-şana kadar sevgililerinin cinsel arzularını uyandırmayacaklarına ant ettirir (8:4: 2:7; 3:5). Böylece burada dinsel önyargılardan ötürü bir zamanlar dindarların ağızlarına almadıkları evliliğe ait cinsel ilişkinin ve zevklerin, “Herkes evliliğe saygı göstersin. Evlilik yatağı günahla lekelenmesin…”sözüne uygun bir biçimde (İbr.13:14), Kutsal Ruh ta-rafından açık bir şekilde anlatıldığını görüyoruz!
İsrail’de her Fısıh (Paskalya) bayramında, Tanrı’nın halkına olan sevgisinin sembolü olarak halkın önünde okunan bu bölüm, aslındagençlere iyi bir cinsel eğitim sağlıyordu. Böylece cinsel arzularıylamücadele eden gençlere, cinselliğin evlilikte pak olduğu ve nikâha ka-dar beklemenin gerçek tatmin getirdiği anlayışı aşılanıyordu.
Fısıh, İsrail’in kurtuluş bayramıydı. Tanrı’nın Kendisine ruhsal bir “eş” olmak üzere imanlıları kurtardığını hatırlatır. Bu yüzden Eski Antlaşma’da bile Tanrı’yla olan ruhsal ilişkilerimiz evliliğe benzetilir (bkz. Yşa.50:1; 54:5; vb.). Böylece Yahudiler Ezgiler Ezgisi’ni Kut-sal Kitap’ın en kutsal yazısı sayarlardı!
Bazen çok yanlış anlaşılan Vaiz’le birlikte Ezgiler Ez-gisi degünümüzün en kötü felsefi ve ahlaki yalanlarına karşı gelirler. Bu yalanlar, insan yaşamının ölümden ileri gitmeyen “hayvansal” ve maddeci bir yaşam olduğunu ve her türlü kabul gören evlilik dışı ilişkilerin en doğal hakkımız oldu-ğunu söyler.
Yazarı: Birçok çağdaş eleştirmen Ezgiler Ezgisi’nin Süleyman tarafından yazılmadığına, kendisine mal edildiğine inanırlar. İleri sür-dükleri gerekçe metinde rastlanan Aramice, Farsça ve Grekçe ifade-lerdir. Ama Süleyman’ın zamanında bütün Ortadoğu’da yayılan ticari ve kültürel alışverişler unutulmuştur. Nasıl ki geçen yüz-yılın ve bu yüzyılın ilk yarısında diplomasi dili olan Fran-sızca’dan Türkçe’ye birçok kelime geçtiyse, Süleyman’ın döneminde de kültürler arası birçok etkileşimler olmuştur.
Ayrıca kitabın içindeki kanıtlara da bakılabilir:
a. İlk ayet yazarın Süleyman’ın olduğunu açıkça söyler. Ayrıca, ki-tap boyunca kendisinden beş defa daha söz edilir. Sonuncusunda doğrudan ona seslenilir (8:12).
b. Süleyman 1005 ezgi bestelemiştir. Ezgiler Ezgisi, günümüze ka-dar ulaşan tek ezgisidir (1Kr.4:32).
c. Birçok çiçek ve ağaç türünden (21 çeşit) ve hayvandan (15 çeşit) söz edilir. Süleyman bu konularda uzmanlaşmıştı (1Kr.4:33).
d. İsrail’in değişik bölgelerinden söz eden kısımlar, kitabın krallığın bölünmesinden önce yazıldığını gösterir.
e. Yahudi bilginler ve rivayetler, Kutsal Kitap’ın bu bölümünü, Sü-leyman’ın yazısı olarak bilirlerdi.
f. Süleyman’ın Özdeyişleri, Vaiz ve Ezgiler Ezgisi bölümleri ara-sında önemli dil benzerlikleri vardır. Örneğin, her üçünde de Tan-rı’yı isimlendirmek için YHWH ismi hiç kullanılmamaktadır.
Tarihi: Bilindiği kadarıyla, Süleyman krallığın ilk yıllarında,birçok at toplayıp topraklarını Yezreel’e kadar genişlettikten sonra bu bölümü yazmıştır. Haremi o zaman 60 kraliçeden ve 80 cariyedenoluşmaktaydı (6:8-9). Fakat, ileri yıllarda 700 eşe ve 300 cariyeyeulaşmıştı. Böylece ileri sürülen yazılış tarihi İ.Ö. 960 yılıdır.
Süleyman’ın birçok evliliği devletler arası ilişkileri pekiştiren an-laşmalardan ve çıkar ilişkilerinden dolayı gerçekleşmişti. Ama, bura-da bir çoban kızı için duyduğu saf sevgidile getirilir. Bu gerçek bir sevgidir.
Ana Hatları: Ezgiler Ezgisi kitabı iki ana kısma ayrılır:
a) EvlilikteSevgiyle Birleşmek (bölüm 1-4) ve
b) EvlilikteSevgiyi Pekiştirmek (bölüm 5-8).
Bu iki kısmı şu alt başlıklara bölebiliriz:
a) Bölüm 1 – 2 Sevgililer Birbirine Sesleniyor
Bölüm 3 – 4 Sevgi Birleşmede Tamamlanıyor
b) Bölüm 5 – 6 Sevgi Denemeden Geçiyor
Bölüm 7 – 8 Sevgi Olgunluğa Erişiyor
Bölüm 1–4. Sevmeyi Öğrenmek...
|
Okunacak Ayetler: 2. Bölüm |
Bu öyküde kral, tarlalarında rastladığı bir çoban kızına (1:5-7) aşık olur. Ama kız korkup kaçar. Kral bir çoban kılığına girip kızın gönlünü fetheder, bundan sonra da gerçek kimliğini açıklar. Ezgiler Ezgisi saraydaki düğünlerini anlatarak başlar...
Böylece Ezgiler Ezgisi kral Süleyman’ın bu sevgi-lisiyle paylaştığı sevgiyi anlatır. Bundan kaynaklanan se-vinçler ve sorunlardile getirilir. Böylece evlilikte sevginin üç boyutuna ne kadar önem vermemizgerektiğihatırlatıl-maktadır.
• Ama burada aynı zamanda Tanrı’yla İsrail, Mesih’le Kilise ara-sındaki sevgi ilişkisi de anlatılmaktadır. Kral Mesih, gelinin (kur-tulanların) “gönlünü kazanmak için” bir çoban olarakdünyamıza geldi... O, Güney Kraliçesini bilgeliğiyle cezbeden Süleyman’dan daha üstün olandır (Mat.12:42). Biz O’nun lekesiz geliniyiz (bkz. 2Ko.11:2; Ef.5:27). Böylece sevgi olan bayrağının (yenikimlik) altında bizi korur (2:4).
• Evlilik Tanrı’nın kendini ve sevgisini anlatmak için kullandığı en güçlü simgelerdendir. Kendisi tarihin ilk nikâhını kıymış (Yar.2) ve Oğlu ilk mucizesini bir düğünde yapmıştır (Yu.2). Aynı za-manda Kutsal Kitap bir düğün ile son bulmaktadır (Esi.19). Efes-liler 5:22-23 bizlere gerçek sevgiyi Mesih’in kilisesi için olan sevgisinden öğreneceğimizi ve bu sayede, O’nun sevgisini evliliklerimizde dünyaya kanıtlaya-bileceğimizi açıklar!
• Evlilik sevginin gerçek niteliğinin öğrenildiği çok güçlü bir bağ-dır. Çünkü sağlıklı, yani olgun evliliğin en çarpıcı özelliği, iki ki-şinin kendinden ödünler verip, alçalarak birbirlerini bağışlayabil-meleridir! Yalnız evlilik değil; kardeşler arası, imanlılar arası iliş-kiler, arkadaşlıklar, dostluklar, baba-oğul, anne-kız ilişkileri, özel-likle bencillikleri reddedip bir diğerinin mutluluğuna öncelik ta-nıdığımız bütün ilişkiler, gerçek sevginin öğrenildiği bir okuldur.
Bölüm 5–8. Sevgide Kalmak...
|
Okunacak Ayetler: 8:5-14 |
Sevginin ilk tatlı romantizminden sonra (2:2-4), evlilikler birçok tecrübeden geçer, ama hiçbiri, ateş kadar güçlü olan (8:6) gerçeksevgiyi söndüremez: “Sevgiyi engin sular söndüre-mez, ırmaklarsüpürüp götüremez”(8:7). Bu sevgi de Tanrı’nın kıskançlığını (bizi başkalarıyla paylaşmak istemeyişini) gösteren bir sevgidir (bkz. Çık.34:14;Tes.5:9; Luk.1:78).
• 6:13’te geçen “Şulam kızı” ifadesi, kimi yorumcular tarafındanSüleyman isminin (Şelom’un) feminen (dişil) hali olduğu düşü-nülür. Böylece eşlerin birbirini tamamlayıcı rolleri vurgulanmak-tadır. Tanrı ilk çiftiyaratırken isimlerini “ish” ve “ishshah” koy-du. Yani: insan ve nisa; aynı ismin eril ve dişil şekli (ayrıca bkz. Yar.5:2). Yalnız günahtan sonra erkek ve kadın ayrı isimler al-dılar. Ezgiler Ezgisi, imanlının evlilik yaşamında günahın yarat-tığı bu ayrılığın Kutsal Ruh’un yardımıyla onarıldığını hatırlatır.
• Rabbimizinsürekli tekrarladığı bir ifade vardır: “Sevgimde kalın”(Yu.15:9). Sevmeye başlamak değil, sevgidekalmak önem-lidir. Sevmeye duygularla başlanır, ama fedâ-karlıkla sevgide kalınır. ABC Dizini’nde, Yu-hanna’ya ait bölümlerdeki ilgili ayetleri bulup sevgide kalmanın neye bağlı olduğunu açıklayınız:
• Sonuç olarak: “Beni yüreğinin üzerine bir mühür gibi, kolunun üzerine bir mühür gibi yerleştir. Çünkü sevgi ölüm kadar güçlü, tutku ölüler diyarıkadar katıdır. Sevgiyi engin sular söndüremez, ırmaklar süpürüp götüremez. İnsan varını yoğunu sevgi uğ-runa”verir (8:6-7).
____________________________
1) Neden bazı eleştirmenler Ezgiler Ezgisi bölümünün Kutsal Yazısayılmasına karşı çıkmaktadırlar?
2) Vaiz ile Ezgiler Ezgisi; felsefenin ve ahlâkın hangi iki temel ko-nusuna cevap verir? Cevabınızı bu iki bölümün konulara yaklaşım-larını açıklayarak veriniz.
3) Kutsal Kitap’ın ele aldığı sevgininüç türü nedir? Bilgelik Kitap-ları’nda bunlardan birer örnek bulunuz.
1İbrani dizinine göre Eski Antlaşma bölümleri şu şekilde sıralanır:
a) Kutsal Yasa (“Tora”): Musa’nın beş kitabı,
b) Peygamberler (“Neviim”): İlk Peyg. (Yşu – 2Kr) ve Son Peyg. (Yşa – Mal),
c) Yazılar (“Ketubim”): Şiir Kitapları (Eyü – Sül), Tomarlar (Ezg, Rut, YM, Vai, Est) ve Tarihler (Dan, Ezr-Neh ve Tarihler).
2‘Iyyob ismi, Kutsal Kitap dışında, İ.Ö. 2000 yılına ait başka kaynaklarda da geçmektedir. Böylece de Eyüp ‘ün, Kutsal Kitap’ın en eski öykülerinden biri olduğu anlaşılır.
3Yeremya 49:7’ye göre Elifaz’ın memleketi Teman, anlayışlı bilginleriyle ünlüydü.
4 İsa’dan 200 yıl önce, Büyük İskender döneminde bütün imparatorluğa yayılan Yunan kültürünün etkisiyle, Eski Antlaşma Grekçe’ye çevrildi. “Septuagint” ismini alan bu çeviride Musa’nın bölümlerine “Pentateuch” (Pentatok) başlığı verilmişti.
5 İncil’in kimi çevirilerine göre “tanrısayarlık”, “dindarlık”, “bağlılık” ya da “Tanrı yolu” olarak tercüme edilen Grekçe ‘eusebeia’ sözcüğü, kelime anlamıyla “doğru korku”, yani ‘Tanrı korkusu’ ve bundan kaynaklanan Tanrı’ya yaraşır karakter ve hayat demektir.