Malaki

Malaki (Habercim⁸anlamına gelen bu isim peygamberin “mesleği” değil, adıdır) Babil sürgününden Yahuda’ya geri dönebilen, ama ruhsal açıdan durgunlaşan İsrail’in arta kalanlarını uyandırmak ve onları doğru yola geri iletmek istiyor. Halk Tanrı’ya karşı kayıtsız, hatta sadakatsiz, bu kapsamda Tanrı yaraşan onuru almamaktadır. Ruhsal uyanış sona ermiş, Tanrı gitgide unutulmaya başlamıştır. Tanrı’ya karşı şükran ortadan kalkmış ve kendisine yaraşan onur ve ondalıklar verilmemektedir. Ayrıca EA’nın bu son bölümü, Rab’bin yollarını hazırlayacak haberci İlyas’ın gelişini bildirerek YA’ya bir köprü oluşturmaktadır.

Mal.’ye tarih atılmamış. Tapınak yeniden kurulmuştur, bu nedenle kitap 515’ten sonra yazılmıştır diyebiliriz. Nehemya başta değildir ve yönetimde Persli bir vekil vardır. Bu yüzden Malaki ya Nehemya’nın İran’a (Pers) yaptığı seyahat sırasında (432 – Neh. 13:6), ya da Nehemya’nın etkinliğinin bitişinden (İ.Ö. 430) sonra hizmette bulunmuş olmalıdır. Böylece Hagay ve Zekeriya’dan yaklaşık 90 yıl sonra Yeruşalim’de etkinlik gösterir, ancak ruhsal durum o günden beri düzelme göstermemiştir.

Kuruluş düzeni

Özellikle dikkat ediniz

• Peygamberin ismi: Malaki’nin anlamı “Habercim” (“Yah’ın Habercisi”den kısaltma). Tanrı habercisi olan Malaki 2. ayetten başlayarak Tanrı’nın konuşmasında birinci tekil şahısı (ben) kullanıyor, yani tüm kitap boyunca konuşan Tanrı’nın kendisi.

• Tüm kitaptaki Tanrı’nın onuru ve yüceliğine ilişkin vurgulama.

• Mal.’ye özdeş soru yanıt oyunu: Tanrı halkın günahını ortaya koyacak sorular yöneltir ve halkın kibirle kendisini haklı çıkarma çabasına karşı gelir.

• İsrail’deki ağır inanç çöküşü (Örneğin, sahte tapınak kültü, ondalıklar verilmez): sürgünden dönüşten sonra yaşanan ruhsal uyanışın izi bile kalmamış.

• Her yanda bilinmesi gereken Tanrı’nın görkemi: “‘Doğudan batıya kadar uluslar arasında adım büyük olacak! Her yerde adıma buhur yakılacak, temiz sunular sunulacak. Çünkü uluslar arasında adım büyük olacak!’ diyor Her Şeye Egemen RAB” (1:11).

• Bir kâhinin görevi (2:7): “Kâhinin dudakları bilgiyi korumalı ve insanlar onun ağzından öğüt aramalı. Çünkü o Her Şeye Egemen RAB’bin ulağıdır”.

• Uzun seneler sonrasında bile hep aynı sorun, Ezra ve Nehemya’nın da aynı durumla uğraştığı yabancı kadınlarla evlilik problemi (2:10ff).

• Tanrı’nın boşanma konusundaki yargısı⁹ (2:13-17).

• Ondalık verilmemesi durumunun Tanrı’dan çalmakla eşit tutulması (Mal. 3:8-10; krşl. Yşu. 7 Akan ve 2Ta. 36:20f tutulmayan Şabat yıllarının yerine getirilmesi).

• O’nu sınayanlara Tanrı’nın verdiği söz (Mal. 3:10): “‘...bütün ondalıklarınızı ambara getirin. Beni bununla sınayın’ diyor Her Şeye Egemen RAB. ‘Göreceksiniz ki, göklerin kapaklarını açacağım, üzerinize dolup taşan bereket yağdıracağım”.

• Tanrı korkusunun yarattığı sonuç: “Ama siz, adıma saygı gösterenler için ışınlarıyla şifa getiren doğruluk güneşi doğacak. Ve çıkıp ahırdan salınmış buzağılar gibi sıçrayacaksınız” (4:2).

• EA’nın son bölümünden YA’ya kurulan köprü: Rab (İsa) tapınağına gelecek (3:1) ve bir haberci tarafından, yani İlyas’ca bildirilecek (3:1,23; Haberci, İlyas’ın gücü ve ruhuyla İsa’nın önünden giden Vaftizci Yahya’dır, Luk. 1:17).