1. ve 2. Krallar

Krallar kitapları İbranice EA’da aslında tek bir kitaptı. Grekçe EA’da (Septuaginta) isimleri, “3. Krallar” ve “4. Krallar” idi (1Sa. = “1. Krallar”, 2Sa. “2. Krallar”). Kitapların ismi en önemli kişiler olan İsrail ve Yahuda krallarından ya da İbranice metindeki ilk sözler olmasından geliyor: (1Kr. 1:1: “ve kral”). Burada, Davut’tan sonra Tanrı’ya sadık ve O’ndan uzaklaşma arasında bir döngüde yaşanan İsrail tarihinin gelişimi anlatılmakta. Tanrı’nın tarihsel akışı nasıl değerlendirdiği bize gösteriliyor.

Davut, Süleyman’ın kendi yerini alacak kral olmasını sağlar. O bilge bir hükümdardır. barışın yaşandığı bir krallıkta hüküm sürmektedir ve tapınağı inşa eder. Ama daha sonra başka halklardan aldığı eşleri tarafından putperestliğe sürüklenir. Krallık, Süleyman’dan sonra İ.Ö. 722 yılına kadar ayakta kalan kuzey İsrail krallığına (Asur sürgünü) ve İ.Ö. 586 yılında Yeruşalim’in ve tapınağın yıkılmasıyla sona eren güney Yahuda krallığına bölünür. Bölünen iki krallığın tarihi, hem ikiye ayrılan İsrail’e dıştan gelen saldırılar nedeniyle, hem de iki kardeş krallık arasında geçen savaşlalarla dolu. Her ne kadar kuzey İsrail krallığı güçlü olsa ve 8. yüzyılda II.Yarovam’ın yönetimi altında ekonomik açıdan parlak bir dönem yaşasa da, halk ve kralları arasında tanrısaymazlık hüküm sürmektedir. Bu nedenle, Tanrı dünya gücü olarak yükselmeye çabalayan Asur’u bir yargı cezası olarak kuzey krallığı üzerine göndererek onu sona erdirir. Buna karşın, Yahuda’da inanlı krallar ve uyanış dönemleriyle en derin tanrısaymazlık yer değiştirerek sürür. Burada da, Manaşşe yönetiminde 7. yüzyılda parlak bir ekonomik dönem yaşanır. O en tanrısaymaz krallardan biri olur. Bu sebeple Tanrı Babilliler’e Yeruşalim’i ve tapınağı yıktırır. Yahuda Babil’e sürgüne gider.

1Kr. ve 2Kr. Davut’un zamanının sona ermesinden (İ.Ö. 970) Yehoyakin’in serbest bırakılmasına dek geçen süreye (İ.Ö. 560), bölünen krallığın İsrail parçalanana dek geçen tarihine (İ.Ö. 722), yani Babil sürgününe ilişkin bilgi sunuyor. Olaylar çoğunlukla kuzey İsrail krallığında ya da güney Yahuda krallığında geçiyor. Süleyman’ın yönetimi altındayken dıştan gelen bir tehlike yoktur ve krallık dünya güçlerinin gerçekten güçlü olmadığı dönemde en geniş sınırlara uzamıştır. Ancak Süleyman’ın oğlu Rehavam’ın krallığında Mısır Yahuda’ya saldırır. Eski düşmanlardan biri Aram’dır (Suriye). İ.Ö. 9. ve her şeyden önce 8. yüzyılda Asur (“Yeni-Asur İmparatorluğu”) dünya gücü olma yolunda yükselmektedir ve önemli bir etmen haline gelmektedir. Sonunda Kuzey İsrail krallığı çökeltilir ve Yahuda büyük baskı altında kalır. İ.Ö. 7. yüzyılın sonunda Babil dünya gücü olarak Asur’un yerini alır ve Yahuda’yı ortadan kaldırır. İnanç bakımından 400 yıllık krallık dönemi bir yandan tövbe ve uyanış, öte yandansa en derin tanrısaymazlığın izlerini sergiler. Bir Yahweh’e tapınılır, bir Aşera, Baal gibi putlara tapmakla O’na sadakatsizlikte bulunulur; Tapınma çok nadir olarak Yeruşalim’de gerçekleşir. Daha çok yüksek yerler, Baal sunakları, vb. vardır. Her ne kadar tekrar tekrar bazı peygamberlerin tövbe çağrısı (Örneğin, İlyas, Elişa) ve inanlı kralların getirdiği yenilikler (bkz. her şeyden önce, Hizkiya ve Yoşiya) olsa da, bu gibi dönemler çoğunlukla kısa sürelidir.

Bu kapsamda üç yönlü bir amaç ortaya çıkıyor:

• Tarih kayıtları: Tapınağın kurulmasından yıkılışana dek geçen 400 yıl;

• Tarih açıklaması: Antlaşma’ya itaat bereketi, sadakatsizlik laneti getiriyor;

• Tarih değerlendirmesi: Ölçüt, kralın Tanrı’yla yaşayıp yaşamadığı (bu kapsamda sürekli Davut’la bir karşılaştırma yapılmakta).

Kuruluş düzeni

- Hizkiya 18-20

- Tanrısaymazlık 21

- Yoşiya 22-23

- Yahuda’nın sonu 24-25

Özellikle dikkat ediniz