Yar. kitabı başlangıç noktalarını ya da kökleri irdeler. Dünya, insan, çalışma, evlilik, günah, halklar ve diller ve sonunda da İsrail halkının ve soyundan Kurtarıcı İsa Mesih’in geleceği İbrahim’in ailesi konularını ele alınır.
Dünyanın yaratılışından sonra insan itaatsizliğe sürüklenerek Tanrı’nın huzurundan atılır ve Tanrı’yla olan ayrılık giderek büyür. İşlenilen ilk cinayetin (Yar. 4) ve insanın tanrısaymazlığına karşı Tanrı’nın ilk yıkıcı yargısı (Nuh; yalnızca sekiz kişi yaşamda kaldı) ve sonrasında Babil kulesi kurulurken halkların yeryüzüne dağıtılması anlatılır.
Tanrı kısmen kendisini kanıtlayan, kısmense beklentileri yerine getirmeyen İbrahim’le bir Antlaşma yapar. Oğlu İshak ve torunu Yakup da Tanrı’yla olan bu Antlaşma’nın içindedir. Bir kıtlık felaketi nedeniyle Yakup ve ailesi (henüz 70 kişi) Mısır’a göç eder ve Yakup’un oğlu Yusuf’un onları orada kurtarır.
Yar. bir bakımdan birçok başlangıç noktalarına ve özellikle İsrail’in köklerinin nerede olduğuna açıklık getiren tarihsel bir bilgi (rapor) niteliğinde yazılmıştır. Bir diğer açıdansa günaha düşüşten önce insanla Tanrı arasında olan ilişkiye, günaha düşüşün bu ilişkiyi nasıl bozduğuna ve buna karşın Tanrı’nın nasıl İbrahim’le bir Antlaşma’ya girdiğine ışık tutmaktadır.
Dünyanın yaratılışından Yusuf’un ölümüne (İ.Ö.18041) dek geçen büyük zaman süreci ele alınır. Özellikle atalar döneminde, İbrahim, İshak, Yakup ve Yusuf’ta odaklanılmaktadır. Olayların vuku bulduğu başlıca yer Yakın Doğu’dur (Mezopotamya, Kenan Ülkesi, Mısır). En büyük tehlike, Kenan Ülkesi halklarıyla aynı yerde yaşaması gereken insanın kendi yüreği ve Kenan Ülkesi’ndeki ve Mısır’daki puta tapıcılıktır.
Kuruluş düzeni
Yaratılış ve ilk insanlık tarihi Böl. 1-11
Atalar dönemi: İbrahim, İshak, Yakup Böl. 12-36
Yusuf: İsrail’in Mısır’a gidişi Böl. 37-50
Özellikle dikkat edin:
Tanrı’nın kusursuz yaratışı (Yar. 1:31 “çok iyi”). Ancak günaha düşüş nedeniyle bu kusursuzluk bozulur (Örneğin, ölümün dünyaya girişi, (Rom. 5:12a; 8:19-22).
Günaha düşüşten önce, yaratılış düzeni olarak evliliğin tesisi (Yar. 2:18,24f).
Günahın insan yaşamına girişi (Yar. 2:16f; 3:1-6) ve bunun günümüze dek gelen etkileri (Yar. 3:7ff).
Tanrı’nın Nuh’la (Yar. 9 – Antlaşma simgesi gökkuşağı) ve İbrahim’le yaptığı antlaşmalar (Yar. 12; 15; 17 – Antlaşma simgesi sünnet). Daha sonra İshak ve Yakup’la antlaşmalar yenilenir.
İman atası İbrahim’in iman yaşamındaki bir çok iniş ve çıkışları (Örneğin, Yar. 12 Eşi Saray’ı Firavun’a bırakır; Yar. 16 Cariyeden doğan oğul).
İbrahim’in defalarca sınan imanı (Tanrı ona bir oğul vaat eder. Ama iyice yaşlanana kadar bir oğlu olmaz; sonunda Tanrı’nın mucizesi sonucu (100 yaşında!) bir oğlu olur ancak bu sefer de onu kurban olarak sunması istenir (Yar. 22) ).
Yar. 22:18’de İsa’ya ilişkin verilen işaret: “Soyunun aracılığıyla yeryüzündeki bütün uluslar kutsanacak. Çünkü sözümü dinledin” (bkz. Gal. 3:16).
İshak, daha doğrusu Rebeka’nın (Yar. 27) ve Yakup’un yaptığı eğitim hataları (Yar. 37; krşl. 42:36-38).
Yar. 3:15’te günaha düşüşün hemen ardından Kurtarıcı İsa Mesih’in gelişinin önceden bildirilmesi.
Yar. 49:10’da İsa Mesih’e ilişkin bir diğer önbildiri ( krşl. Yar. 12:3; 17:7).