GOLYAT VE FİLİSTLİLER KİMDİ?


img




Eski Ahit’i okuduğumuzda, akla gelen ilk çatışmalardan biri, şüphesiz Davut ve Golyat’tır. Golyat devasa boylarda, zırhlı ve silahlı bir devdir. Davut ise, elinde sapan tutan, genç bir çobandır.



Anlatının sonunda, Tanrı’nın yardımıyla, Davut Golyat’ı öldürür ve kısa bir müddet sonra kral ilan edilir. Kutsal Kitap’a göre, yenilen taraf Filistliler idi. Özellikle, Hakimler ve Samuel kitaplarında, Filistliler ve Yahudiler arasında birçok savaş ve çatışmaya şahit oluruz. Peki, Golyat ve ona eşlik eden ordu nereliydi?



Öncelikle şunu belirtmek lazım ki, Antik çağın FilisTlileri bugünkü FilisTİNlilerle alakasızdır. Çünkü bugünkü FilisTİNliler’in kökeni Arap’tır; ancak antik çağdaki FilisTliler’in memleketi Girit idi! Yani antik Yunanlılarla akrabalardı. Peki Kenan, yani günümüz İsrail topraklarında ne işleri vardı öyleyse?



Tarih buna bir türlü somut bir cevap verememiştir ama ilginç tezler vardır. Filistliler, MÖ. 1200-1175 arası Kenan diyarına yerleşirler. Bu Truva savaşından 50-75 sene sonra demektir ve yine Tunç çağının önemli uygarlıkları olan Hitit ve Mikene’nin ortadan kaybolduğu döneme denk gelmektedir. Truva savaşı aslında, Ege’nin, o dönemde bulunduğu kargaşa ortamının iyi bir örneğidir. Kimilerine göre, Yunanistan ve Girit’te yaşanan iç savaşlar sonrası, Filistililer dâhil olmak üzere birçok Antik Yunan kavmi, Doğu Akdeniz’e göç etmeyi denemiştir. Mikene Greklerinin kentlerini kazan arkeologlar, özellikle MÖ. 13-12. yüzyıllarda kentlerin yakıldıklarını tespit etmişlerdir. Kimilerine göre ise, bu göçün asıl sebebi, Yunanistan’da ve Batı Ege’de yaşanan kıtlık, kuraklık ve doğal afetler dönemidir. Başkalarına göre ise, bu kargaşa ortamı, demir çağın başlangıcıyla demir silahlara sahip olan kavimlerin, halen tunç silahlar kullanan uygarlıkları fethetmesinden kaynaklanmıştır. Büyük ihtimalle sıralanan nedenlerin hepsi kısmen de olsa, bu devasa göçlere neden olmuştur.



Mısır firavunlarının kayıtlarında, bu kavimler “Deniz Kavimleri” olarak bilinirler. Görünüşe bakılırsa, Kenan’a yerleşmeden önce, özellikle Kuzey Mısır bölgesini defalarca yağmalamışlar, istila etmeye çalışmışlar ve Mısırlılar için adeta bir baş ağrısı olmuşlardır. Firavun Mernepta’nın, Deniz Kavimleri ile olan savaşlarını kaydeden Karnak hiyerogliflerinde, firavun, düşmanın birçok askerini esir alırken tasvir edilir. Bu yazıtlarda bahsi geçen Peleset kavmi, arkeologlara göre, Filistlilerin ta kendisidir.



Kenan’a yerleşen Filistlilerin kentlerinde, çok sayıda Miken çanak ve çömleği ortaya çıkarılmıştır. Yani, kuşkusuz burada, Ege kültürüyle bir bağlantı görmekteyiz. 1 Samuel 13:19-20’deki ayetten anladığımız kadarıyla Filistliler, demir çağına geçiş yapmış kavimlerin bir tanesiydi: “Bütün İsrail ülkesinde bir tek demirci yoktu. Filistliler, “İbraniler kılıç, mızrak yapmasın” demişlerdi. Bu nedenle, bütün İsrailliler saban demirlerini, kazma, balta ve oraklarını biletmek için, Filistliler’e gitmek zorundaydılar.” Filistlilerin demiri kullanışı, hala tunç silahlar kullanan Yahudi halkına göre, askeri açıdan neden üstün olduklarını ve İsrail için neden büyük bir tehdit oluşturduklarını açıklamaktadır. Gerçekten de teknolojik açıdan üstün olan Filistlileri yenmek için, İsrailliler ilahi yardıma muhtaçtı.