Çölde Sayımkitabı adını 1-3 ve 26. bölümlerde yer alan nüfus sayımından alır. Bu nüfus sayımlarının ve Nezirler (Tanrı’ya adanmış kişiler, Say. 6) örneğinde olduğu gibi, bazı kurallar dışında, kitabın ağırlık merkezi çölde yürüyüştür. Kenan Ülkesi’ne gitmeyi reddeden yetişkin kişilerin hemen tamamı ölene ve yeni neslin yetişip Tanrı yardımıyla ülkeyi ele geçirmeye hazırlanana dek İsrail 38 yıldan fazla bir süre çölde yaşar. Savaşa hazırlığın yanısıra, çölde geçirdikleri süre içinde Tanrı’yla yaşanılanlar ve Kenan Ülkesi’ne gelmeden önce Tanrı’larıyla yaşanılanların akılda tutulup anımsanması da temel konulardandır.
Say. yaklaşık İ.Ö. 1445’den 1406’ya kadar olan yaklaşık 39 yıllık zaman sürecine ilişkin bilgi sunar. Başlangıçta Sina’da (Lev.’in devamı) ve oradan Sina yarımadasından Şeria’nın doğu yakasına, Şittim yakınlarındaki Şeria Irmağı kıyısına yapılan yolculuklar ve olaylar sunulur. Baş düşmanları başta kral Balak yönetimindeki Moavlılar olmak üzere, Amorlular (Sihon ve Og, Say.21) ve Midyanlılar’dır (Say. 31), (Say. 22-25). Dıştan gelen tehditlerden daha kötüsü içten gelen tehlikedir: Tanrı’ya karşı yakınmalar (Örnek, Say. 11), kendi ailesi’nin Musa’ya karşı çıkması (Say. 12), “Korah takımı”nın isyanı (Say. 16) ve tüm halkın başkaldırısı (Say. 17). Ama en kötüsü, onları Kenan ülkesine getirip oradaki halklara karşı zafer kazanacakları konusunda Tanrısı’na güven duymayan halkın imansızlığıdır (Say. 13+14).
Kuruluş düzeni
Nüfus sayımı Böl. 1-3 ve 26
Yola koyulma ve konaklama düzeni Böl. 4 ve 10
Çeşitli kurallar (Şabat, Tanrı’ya adanmış kişiler, vb) Böl. 5-9
Sina’dan Şittim’e Böl. 10-25
Çeşitli kurallar Böl. 27-30
Şeria Irmağı’nın doğu yakasındaki zaferler Böl. 31-32
Çölde yürüyüş dizini Böl. 33
Kenan Ülkesi’nde yaşamanın şartları Böl. 34-36
Özellikle dikkat ediniz
Tanrı düzen Tanrısı’dır (krşl. 1Ko. 14:33: “Çünkü Tanrı karışıklık Tanrısı değildir”. Nüfus sayımları, Buluşma Çadırı için verilen bağışların listesi, konaklama düzeni, halkın yola koyuluşu, halkın çölde konakladığı yerlerin listesi, ülkenin sınırları, toprakları paylaştıranların isimleri, vb. – her şey düzenleniyor, yani kaydediliyor).
Adanmış kişinin andı, Say. 6 – kendini tümden Tanrı’ya adamak.
Harun Kutsaması, Say. 6:24-26: RAB sizi kutsasın ve korusun; RAB aydın yüzünü göstersin ve lütfetsin; RAB yüzünü çevirsin ve esenlik versin.
O’nun yardımını sürekli almalarına karşın isyan ve güvensizlik karşısında Tanrı’nın sert tepkisi. (Örneğin, Kenanlılar’dan korktukları için başkaldıran herkes ölene kadar çölde yaşar).
Bilerek ve bilmeyerek işlenen günah arasındaki ayrım (Say. 15:22-36).
Tanrı’nın Musa’ya verdiği sert ceza: tek bir itaatsizliği nedeniyle Kenan ülkesine giremeyecek (Say. 20).
Tunç yılan (Say. 21): (Yu. 3’e göre İsa’ya ilişkin bir işaret).
Moavlılar’ın yarattığı tehlike dolaylı yoldan hedefe ulaştı. Korkunç olan ise, doğrudan lanet okumakla gerçekleşmeyen İsrailliler’in düşüşünün (Say. 22-24 – bkz. Balam’ın konuşan eşeği, Say. 22!), onların cinsel sefahat aramaları sonucunda Moavlı kadınların baştan çıkarmasıyla gerçekleşmesidir (Say. 25). Bu öğüdü Balam vermişti (Va. 2:14).
İsa Mesih’e ilişkin verilen işaret, Say. 24:17: “Onu görüyorum, ama şimdilik değil, Ona bakıyorum, ama yakından değil. Yakup soyundan bir yıldız çıkacak, İsrail’den bir önder yükselecek”.
Musa’nın kendi yerini alacak önderi tam zamanında seçmesi (Say. 27:12ff);
Ruben, Gad oymaklarıyla Manaşşe oymağının yarısının Şeria Irmağı’nın doğu yakasının ele geçirmesi ve oraya yerleşmesi (Say. 32).