1*Tanrı Yakup'a, “Git, Beytel'e yerleş” dedi, “Ağabeyin Esav'dan kaçarken sana görünen Tanrı'ya orada bir sunak yap.”
2Yakup ailesine ve yanındakilere, “Yabancı ilahlarınızı atın” dedi, “Kendinizi arındırıp giysilerinizi değiştirin. 3Beytel'e gidelim. Sıkıntı çektiğim günlerde yakarışımı duyan, gittiğim her yerde benimle birlikte olan Tanrı'ya orada bir sunak yapacağım.” 4Böylece herkes yabancı ilahlarını, kulaklarındaki küpeleri Yakup'a verdi. Yakup bunları Şekem yakınlarında bir yabanıl fıstık ağacının altına gömdü. 5Sonra göçtüler. Çevre kentlerde yaşayan halk peşlerine düşmedi, çünkü hepsini Tanrı korkusu sarmıştı.
6Yakup adamlarıyla birlikte Kenan ülkesindeki Luz –Beytel– Kenti'ne geldi. 7Bir sunak yaparak oraya El-Beytel adını verdi. Çünkü ağabeyinden kaçarken Tanrı orada kendisine görünmüştü.
8Rebeka'nın dadısı Debora ölünce Beytel'in güneyindeki meşe ağacının altına gömüldü. Bu yüzden ağaca Allon-Bakut adı verildi.
9Yakup Paddan-Aram'dan dönünce, Tanrı ona yine görünerek onu kutsadı. 10*“Sana Yakup diyorlar, ama bundan böyle adın Yakup değil, İsrail olacak” diyerek onun adını İsrail koydu. 11*“Ben Her Şeye Gücü Yeten Tanrı'yım” dedi, “Verimli ol, çoğal. Senden bir ulus ve uluslar topluluğu doğacak. Kralların atası olacaksın. 12İbrahim'e, İshak'a verdiğim toprakları sana verecek, senden sonra da soyuna bağışlayacağım.” 13Sonra Tanrı Yakup'tan ayrılarak onunla konuştuğu yerden yukarı çekildi. 14*Yakup Tanrı'nın kendisiyle konuştuğu yere taş bir anıt dikti. Üzerine dökmelik sunu ve zeytinyağı döktü. 15Oraya, Tanrı'nın kendisiyle konuştuğu yere Beytel adını verdi.
16Sonra Beytel'den göçtüler. Efrat'a varmadan Rahel doğum yaptı. Doğum yaparken çok sancı çekti. 17O sancı çekerken, ebesi, “Korkma!” dedi, “Bir oğlun daha oluyor.” 18Ama Rahel ölmek üzereydi. Can verirken oğlunun adını Ben-Oni koydu. Babası ise çocuğa Benyamin adını verdi.
19Rahel öldü ve Efrat –Beytlehem– yolunda gömüldü. 20Yakup Rahel'in mezarına bir taş dikti. Bu mezar taşı bugüne kadar kaldı.
21İsrail yine göçtü ve Eder Kulesi'nin ötesinde konakladı. 22İsrail o bölgede yaşarken Ruben babasının cariyesi Bilha'yla yattı. İsrail bunu duyunca çok kızdıü.
23Yakup'un on iki oğlu vardı.
Lea'nın oğulları: Ruben –Yakup'un ilk oğlu– Şimon, Levi, Yahuda, İssakar, Zevulun.
24Rahel'in oğulları: Yusuf, Benyamin.
25Rahel'in cariyesi Bilha'nın oğulları: Dan, Naftali.
26Lea'nın cariyesi Zilpa'nın oğulları: Gad, Aşer. Yakup'un Paddan-Aram'da doğan oğulları bunlardır.
27*Yakup, İshak'la İbrahim'in de yabancı olarak kalmış olduğu, bugün Hevron denen Kiryat-Arba yakınlarındaki Mamre'ye, babası İshak'ın yanına gitti. 28İshak yüz seksen yıl yaşadı. 29Kocamış, yaşama doymuş olarak son soluğunu verdi. Ölüp halkına kavuştu. Oğulları Esav'la Yakup onu gömdüler.
36:1Esav'ın, yani Edom'un öyküsü: 2*Esav şu Kenanlı kızlarla evlendi: Hititli Elon'un kızı Âda; Hivli Sivon'un torunu, Âna'nın kızı Oholivama; 3*Nevayot'un kızkardeşi, İsmail'in kızı Basemat. 4Âda Esav'a Elifaz'ı, Basemat Reuel'i, 5Oholivama Yeuş, Yalam ve Korah'ı doğurdu. Esav'ın Kenan ülkesinde doğan oğulları bunlardı.
6Esav karılarını, oğullarını, kızlarını, evindeki bütün adamlarını, hayvanlarının hepsini, Kenan ülkesinde kazandığı malların tümünü alıp kardeşi Yakup'tan ayrıldı, başka bir ülkeye gitti. 7Birlikte yaşayamayacak kadar çok malları vardı. Yabancı olarak yaşadıkları bu topraklar davarlarına yetmiyordu. 8Esav –Edom– Seir dağlık bölgesine yerleşti.
9Seir dağlık bölgesine yerleşen Edomlular'ın atası Esav'ın soyu:
10Esav'ın oğullarının adları şunlardır:
Esav'ın karılarından Âda'nın oğlu Elifaz, Basemat'ın oğlu Reuel.
11Elifaz'ın oğulları:
Teman, Omar, Sefo, Gatam, Kenaz.
12Timna Esav'ın oğlu Elifaz'ın cariyesiydi. Elifaz'a Amalek'i doğurdu. Bunlar Esav'ın karısı Âda'nın torunlarıdır.
13Reuel'in oğulları:
Nahat, Zerah, Şamma, Mizza.
Bunlar Esav'ın karısı Basemat'ın torunlarıdır.
14Sivon'un torunu ve Âna'nın kızı olan Esav'ın karısı Oholivama'nın Esav'a doğurduğu oğullar şunlardır:
Yeuş, Yalam, Korah.
15Esavoğulları'nın boy beyleri şunlardır:
Esav'ın ilk oğlu Elifaz'ın oğulları:
Teman, Omar, Sefo, Kenaz, 16Korah, Gatam, Amalek. Bunlar Edom ülkesinde Elifaz'ın soyundan beylerdi ve Âda'nın torunlarıydı.
17Esav oğlu Reuel'in oğulları şunlardır:
Nahat, Zerah, Şamma, Mizza. Bunlar Edom ülkesinde Reuel'in soyundan gelen beylerdi ve Esav'ın karısı Basemat'ın torunlarıydı.
18Esav'ın karısı Oholivama'nın oğulları şunlardır:
Yeuş, Yalam, Korah. Bunlar Âna'nın kızı olan Esav'ın karısı Oholivama'nın soyundan gelen beylerdi.
19Bunların hepsi Esav'ın –Edom'un– oğullarıdır. Yukardakiler de onların beyleridir.
20Ülkede yaşayan Horlu Seir'in oğulları şunlardı: Lotan, Şoval, Sivon, Âna, 21Dişon, Eser, Dişan. Seir'in Edom'da beylik eden Horlu oğulları bunlardı.
22Lotan'ın oğulları:
Hori, Hemam. Timna Lotan'ın kızkardeşiydi.
23Şoval'ın oğulları:
Alvan, Manahat, Eval, Şefo, Onam.
24Sivon'un oğulları:
Aya ve Âna. Babası Sivon'un eşeklerini güderken çölde sıcak su kaynakları bulan Âna'dır bu.
25Âna'nın çocukları şunlardı:
Dişon ve Âna'nın kızı Oholivama.
26Dişon'un oğulları şunlardı:
Hemdan, Eşban, Yitran, Keran.
27Eser'in oğulları şunlardı:
Bilhan, Zaavan, Akan.
28Dişan'ın oğulları şunlardı:
Ûs, Aran.
29Horlu boy beyleri şunlardı:
Lotan, Şoval, Sivon, Âna, 30Dişon, Eser, Dişan. Seir ülkesindeki Horlu boy beyleri bunlardı.
31İsrailliler'i yöneten bir kralın olmadığı dönemde, Edom'u şu krallar yönetti:
32Beor oğlu Bala Edom Kralı oldu. Kentinin adı Dinhava'ydı.
33Bala ölünce, yerine Bosralı Zerah oğlu Yovav geçti.
34Yovav ölünce, Temanlılar ülkesinden Huşam kral oldu.
35Huşam ölünce, Midyan'ı Moav kırlarında bozguna uğratan Bedat oğlu Hadat kral oldu. Kentinin adı Avit'ti.
36Hadat ölünce, yerine Masrekalı Samla geçti.
37Samla ölünce, yerine Rehovot-Hannaharlı Şaul geçti.
38Şaul ölünce, yerine Akbor oğlu Baal-Hanan geçti. 39Akbor oğlu Baal-Hanan ölünce, yerine Hadat geçti. Kentinin adı Pau'ydu. Karısı, Me-Zahav kızı Matret'in kızı Mehetavel'di.
40Boylarına ve bölgelerine göre Esav'ın soyundan gelen beylerin adları şunlardı: Timna, Alva, Yetet, 41Oholivama, Ela, Pinon, 42Kenaz, Teman, Mivsar, 43Magdiel, İram. Sahip oldukları ülkede yaşadıkları yerlere adlarını veren Edom beyleri bunlardı.
Edomlular'ın atası Esav'dı.
AÇIKLAMA: Kral Süleyman şöyle yazmıştı: ‘Tanrı’ya adak adayınca, yerine getirmekte gecikme. Çünkü O akılsızlardan hoşlanmaz. Adağını yerine getir! (Vaiz 5:4).’ Yaklaşık 30 sene önce Yakup, ağabeyinden kaçarken Beytel’de geceledi. Orada Rab kendisine görünüp atası İbrahim’e verdiği vaatleri yeniledi. Uyanınca Yakup adak adayarak şöyle dedi: ‘Tanrı benimle olur, gittiğim yolda beni korur.. babamın evine esenlik içinde dönersem, RAB benim Tanrım olacak(Yaratılış 28:20-21).’ Rab kendine düşeni yaptı, Yakup ise pek çok yanlışa bulaştı. Rab onu memleketine sağ salim geri getirip ağabeyiyle barıştırdı. Ama Yakup babasının evine gitmek yerine putperest bir halkın yakınına yerleşti. Orada başına gelmeyen kalmadı. En sonunda oğulları Şekem’deki erkekleri katlederek yöre halkının öfkesini uyandırdılar. Her şey ters gidiyordu. Bu sırada Rab Yakup’a ‘Git, Beytel’e yerleş’ diyerek daha önce yaptığı adağı yerine getirmesini buyurur. Tanrı’nın vaat ettiği bereketlere sahip olmak için Yakup’un verdiği sözü tutması gerekiyordu.
Bu sırada ailesinin kendinin putperestliğe ne kadar kaptırdığını fark eden Yakup pagan inanışlarından kalma her şeyi toplayıp bir ağacın dibine gömer. Rahel’in babasından çaldığı putlar da bu arada ortaya çıkmıştı muhtemelen. Ailesini bütün bu pagan nesnelerden arındırdıktan sonra birlikte Beytel’e taşınırlar. Rab de yöre halklarının peşinde düşmelerini engelleyerek onları korur. Beytel’e varınca Yakup adağını yerine getirerek Tanrı’ya bir sunak yapar. Burada Rab, Yakup’a bir kez daha görünerek onu olabildiğince bereketleyeceğine söz verir. Onu büyük bir ulus yapacağını, kralların atası olacağını ve oturduğu toprakları soyuna bağışlayacağını söyler. Yakup oraya bir anıt diktikten sonra babasının oturduğu bölgeye yerleşmek üzere güneye doğru ilerlemeye başlar. Bu sırada en sevdiği eşi Rahel ikinci çocuğu Benyamin’i doğururken can verir. Daha önce Rahel babasının putlarını çaldığı sırada olanlardan habersiz Yakup, Lavan’a ‘Putlarını kim çaldıysa öldürülecektir’ demişti. (bkz Yaratılış 31:32) Anlaşılan şu ki ağzımızdan çıkan sözler ve antlar hiç de önemsiz değildir.
Bölümün devamında Yakup’un ailesi ile ağabeyi Esav’ın soyu kıyaslanır. Yakup babasının yanına dönüp mirasına sahip çıktıysa da Esav yöre halkının kızlarıyla evlenerek hep kendi yolunu çizdi. En sonunda Esav vaat edilen toprağın doğusuna gidip Horonlularla işbirliği yaparak Seir adındaki kenti kurdu. Zamanla Edomlular çok büyük bir ulus oldu. Esav soyu sonradan İsraillilerle karşılaşacak ve çok tatsız olaylar da yaşanacaktır. Ama daha işin başında Esav’ın atalarının kutsal mirasını hor gördüğü ve Yakup’un bütün hatalarına rağmen Tanrı’nın vaatlerine sahip çıktığını görüyoruz. Burada bizler sadık kalmasak da Tanrı’nın sonuna kadar sadık olduğunu anlıyoruz (2.Timoteos 2:13). Yakup bir çok kez Rab’bin yolundan saptı ama tövbe edip döndüğünde Rab ondan merhametini esirgemedi.