Hezekiel Yeremya’nın çağdaşıdır ve İ.Ö. 592-570 yılları arasında Yeruşalim’in yıkılışı sırasında ve sürgü döneminin başlangıcında etkinlik gösterir. İbranice isminin anlamı “Tanrı güçlendirir”dir. Buzi oğlu Hezekiel kâhin ve aynı zamanda da peygamberdir. İ.Ö. 597 yılında 2. sürgünde kral Yehoyakim’le birlikte Babil’e götürülür ve hem Yeruşalim’in yıkılışından önce hem de sonra, sürgünde etkinlik gösterir. Hizmeti, hem tapınağın yıkılması korkusu (ve bu kapsamda putataparlığa karşı uyarı ve tövbe içeren uyarılar), hem de ortaya çıkan felaketin ve felaketin ardından sürdürülen bir yaşamın etkisi altındadır. Sürgündekilerin tepkisi, Yeremya’nın Mısır’da gördüklerine benzerdir: Söz dinlemez kişilerdir (sıklıkla yinelenen, “Asi halk” hitabı) ve tövbeyi akıllarının ucuna bile getirmemektedirler.
Yeremya İ.Ö. 586’daki Yeruşalim’deki yıkım sırasında ve öncesindeki olaylarla yakından bağlantıdayken, Hez. zamana bağlı değildir ve güçlü betimsellik taşır. Asıl konu, hem şimdiki zamanda hem de gelecek zamandaki Tanrı görkemidir (bkz. gelecekte olacaklara ilişkin ön bildiriler çokluğuna). Hez.’in yazılış amacı:
Hem felaket öncesi hem de sonrası İsrail’i tövbeye çağırmak.
Bakışları Ülke’nin, Kent’in ve Tapınak’ın yeniden kuruluşuna çevirerek güven ve umut aşılamak.
Kuruluş düzeni
Hezekiel’in görevi 1-3
Yeruşalim’in sonu ve sürgün 4-12
Yahuda’nın ve Yeruşalim’in isyanı 13-24
Komşu halklar üzerine yargı 25-32
Hezekiel bir bekçi 33
İsrail’in ve Yeruşalim’in yenilenişi 34-39
Gelecekteki Tanrı Kenti ve Tapınak’la ilgili görüm 40-48
Özellikle dikkat ediniz
Kâhin Hezekiel’in tapınak ve kurban sunularına ilişkin ilgisi, vb.
Yazımda birinci tekil şahıs kullanımı “ben”. İki kez kendi ismi “Hezekiel”i yazıyor (1:3; 24:24).
Tanrı’nın Hezekiel’e hitabı. (EA’da bunun dışında sadece 1 kez (Dan. 7:13’te Mesih için) ve YA’da İsa’nın kendisine verdiği isimlendirme olacak “İnsanoğlu” sözü 93 kez geçiyor).
Peygamberliklerin itina ve tam olarak tarihlendirilmeleri (Örneğin, 1:1: Otuzuncu yılda, dördüncü ayın beşinci günü, Hag. benzeri); Hezekiel’in hizmeti 5.7.597’den (Hez. 1:1), 10.4.572’ye dek (40:1) sürmektedir;
Oldukça renkli dil (Resimlemeler, görmeler, işaret taşıyan eylemler, semboller, apokalipsler, vb. krşl. Yşa., Dan., Zek., Va.).
Sürekli yinelenen ve her şeyden önce putataparlar ilişkisinde söylenilen “Benim egemen RAB olduğumu anlayacaksınız” ifadesi: Tanrı Sözü yargıda ve vaatta yerine gelecektir.
Kitabın başlangıcı: Hezekiel Tanrı görkemini ve Tanrı tahtının çevresini görüyor (Hez. 1) ve peygamber olarak görevlendiriliyor (Hez. 2).
Kitap tomarının yenmesi (Böl. 3).
Peygamberin bekçilik görevi (Böl. 3). öncelikle bkz. 3:18f: “Kötü kişiye, ‘Kesinlikle öleceksin’ dediğim zaman onu uyarmaz, yaşamını kurtarmak amacıyla onu kötü yolundan döndürmek için konuşmazsan, o kişi günahı içinde ölecek; ama onun kanından seni sorumlu tutacağım. Ancak kötü kişiyi uyardığın halde kötülüğünden ve kötü yolundan dönmezse, o günahı içinde ölecek. Ama sen canını kurtaracaksın”.;
Yıkılışından önce tapınaktan ayrılan RAB’bin görkemi (Hez. 10:18): “RAB’bin görkemi tapınağın eşiğinden ayrılıp Keruvlar’ın üzerinde durdu” ve RAB’bin görkeminin yeni tapınağa tekrar dönüşü: “RAB’bin görkemi doğuya bakan kapıdan tapınağa girdi” (Hez. 43:4).
EA’da yeni doğuşun en açık dille açıklanışı (Hez. 11:19f , krşl. Hez. 36:26f): “Size yeni bir yürek vereceğim, içinize yeni bir ruh koyacağım. İçinizdeki taştan yüreği çıkaracak, etten bir yürek vereceğim. Ruhumu içinize koyacağım; kurallarımı izlemenizi, buyruklarıma uymanızı sağlayacağım”.
Tanrı yüreğindeki niyet (18:23): “Ben kötü kişinin ölümünden sevinç duymam, ancak kötü kişinin kötü yollarından dönüp yaşamasından sevinç duyarım. Egemen RAB böyle diyor”.
İsrail’in Mısır köleliğindeki putataparlığı (Hez. 20:5-9). Çık. kitabına bir ek bilgi.
Samiriye (İsrail’in kuzey krallığı) ve Yeruşalim’i (güney Yahuda krallığı) betimleyen günahlı iki kızkardeşin simgesel öyküsü (Hez 23).
Hezekiel’in karısının ölümünde sergilediği simgesel eylem (Hez. 24:15ff).
Şeytanın simgesi olan Sur kralına (Hez. 28) ilişkin yargı (bkz. A 16b: “...Seni Tanrı’nın dağından attım, yanan taşların arasından kovdum, ey koruyucu Keruv”.
Mesih’e ilişkin peygamberlik bildirisiyle imgelenen çoban (Davut, 34:23): “Başlarına, onları güdecek tek çoban olarak kulum Davut’u koyacağım. Onları o güdecek, çobanları o olacak (krşl. 37:24)”.
İsrail’in yenilenmesinin bir resmi olarak Tanrı nefesini ovadaki kuru kemikler üzerine üflüyor (Hez 37), ancak Davut’un yönetiminde gerçekleşecek ruhsal uyanış da: “Kulum Davut onların kralı olacak, hepsinin tek çobanı olacak. Buyruklarımı izleyecek, kurallarıma uyacak, onları uygulayacaklar” (Hez. 37:24).
Tüm kilise tarihi boyunca sürekli kilisenin simgesel görünüşü olarak yorumlanan, ancak günümüzde (öncelikle 19. yüzyıldan itibaren Dispensasyonalizm aracılığıyla), üçüncü bin yıllık dönemin gerçekte mevcut tapınağı olarak yorumlanan Hezekiel’in yeni tapınağı (Böl. 40-46).