Birçok insan tarihin karanlık sayfalarına bakıp İsa’nın silik bir resmini görürler. O’nun 2000 yıllık iddiası olan Tanrı olduğunu söylediğini duymuşlardır ama buna pek inanmazlar. Küçük bir kasabadan gelen bir Yahudi marangozun aslında dünyanın yaratıcısı olduğunu kabul etmek onlara zor gelir. O’nun hakkında diğer ve daha az çarpıcı olan kuramlara inanmayı yeğlerler. Aşağıda bunlardan bazılarını bulacaksınız:
İsa büyük işler başarmış biriydi. Bu düşünceyi benimseyen grupların arasında milyonlarca üyesi olan Mormon tarikatı vardır. İsa’nın daha önceden var olan bir ruh olduğunu öğretirler — ama bu onlar bunun herkes için geçerli olduğuna inanırlar. İsa’nın “farklılığının İsa’nın Tanrı oluşu değil, Tanrının ilk doğan ruhsal-oğlu oluşu olduğunu söylerler.
“Bazıları küçük bir kasabadan gelen bir Yahudi marangozun dünyanın yaratıcısı olduğunu kabul etmekte zorluk çekerler”
“İsa’nın insanlığı gerçek ve sıradan olarak anlaşılmalıdır — O’nun başına gelenler hepimizin başına gelebilir.” (Joseph Smith’te Sör Oliver Lodge’ı aktaran Elder B. H. Roberts, King Follett Discourse,)
İsa, kendisine Tanrı’dan sonra ikinci komutan olma payesi verilmiş olan yaratılmış bir varlıktır.
Yehova Şahitlerine göre, İsa “bir tanrıdır, ama adı Yehova olan Yüce Tanrı değildir” (Let God Be True). Bunun yerine İsa’nın “evrenin ikinci büyük kişisi olan” dünyayı yaratılmadan “yaratılmış bir birey” olduğunu söylerler (Make Sure of All Things).
İsa bizden iyi ve üstün olmayan bir adamdır. “İsa’nın Tanrı’nın Kendisi olmadığı açıktır” (Divine Principle). Sun Myun Moon’un bu sözleri onun Unification Church adını verdiği Munîler grubunun görüşlerini apaçık bir şekilde ortaya koyar. Öğretisi, İsa’nın değerinin diğer insanlardan daha büyük olmadığıdır. Moon’un fikirlerinin izleyicisi olanlar İsa’nın yaptıklarının başarısızlıkla sona erdiğini söylerler.
İsa’nın var olmaya başlamasının tarihi annesinin kendisine hamile kaldığı zamandır. Bu düşünceyi yayan bir grup da Türkçesi Uluslararası Yol olan The Way International’dır. Kutsal Kitap”ın öğretilerini yeniden yorumlamalarında, “İsa Mesih’in var olmaya başlaması Tanrı’nın Meryem’in içinde İsa’nın canyaşamını yarattığında başlamıştır,” görüşünü benimsemişlerdir (Victor Wierwille, The Word’s Way cilt 3).
İsa sadece bir peygamberdir ve Tanrı’nın bir mesajcısıdır. İslamın öğretisine göre, “İsa... sadece Allah’ın bir mesajcısıdır” (Sure 4:171 Kur’an’dan). Müslümanlar aynı zamanda İsa’nın asla Muhammet’in büyüklüğüne erişemeyen fakat günahsız bir peygamber olduğunu söylerler.
İsa, çoğu insanın O’nun olduğunu düşündüğü şeyden azıdır. Tanrıtanımazlığı benimsemiş olanlar isa’yı küçük görürler. Bazılar İsa’yı geçmişteki ünlülerden Buda ya da Sokrat kadar yüksek bir düzeye koymakta bile zorluk çekerler. Tanrıtanımazlığın ünlü savunucularından Bertrand Russell, “Bilgelik ve erdem konularında İsa Mesih’in tarihte bilinen diğer bazı kişiler kadar bile yüksek olduğunu düşünmüyorum” (Neden Hıristiyan Değilim).
İsa büyük bir ahlak hocasıdır. Bazı kişiler İsa’nın Tanrı olduğu iddialarını reddettikleri halde O’nun yeryüzünde yaptığı işlerin hepsini reddetmezler. Unitarian tarikatından William Channing, “Mesih yeryüzüne bir aracı olmaktan çok büyük bir ahlak hocası olması için gönderilmiştir.”
İsa mistik bir medyumdur. Yeni Çağ felsefesine inananlar, İsa’yı insanları kişisel doyuma eriştiren ve birçok rehberden biri olarak kabul ederler. Olaya bu açıdan bakılırsa, İsa Yeni Çağ düşüncesini izleyenler için onlara geçmişten bir şeyler gösteren eski çağlarda yaşamış birçok kişiden biridir. Daha önce de çok kereler yaşayıp öldüğü için, diğer insanlar da aynı aşamalardan geçseler onların da erişebilecekleri bir saflık ve temizliğe eriştiğini söylerler.
İsa kendi gereksinimlerimizden ötürü kafamızda büyüttüğümüz biridir. Bazıları İsa’nın bu kadar önemli olmasının nedeninin sadece insanların O’nun gibi güvenebilecekleri birine gereksinimlerinin olması olduğunu söylerler. Ünlü İsviçre’li psikolog ve psikiyatrist Carl Jung, İsa’nın “kültürümüzün tarihsel varlığına önem verilmeksizin tanrısal bir insan mitine vücut veren kahramanı,” olduğunu söylemiştir.
“Doğru olan bir şey varsa, o da birilerinin yanılgıda olduğudur! Bütün bu insanların Isa hakkında söyledikleri farklı şeylerin hepsi birden doğru olamaz.”
Doğru olan bir şey varsa, o da birisinin yanılgı içinde olduğudur! Bütün bu insanların hepsinin birden İsa hakkında söyledikleri doğru olamaz. İsa, tamamıyla bütün bu insanların kim olduğunu söylediği kişi olamaz. Bildiklerini sananların büyük bir kısmı aslında bilmezler. İsa sadece bir peygamber ya da bir medyumsa o zaman O’nun Tanrı olduğunu söyleyenler yanılgıdadır. Diğer yandan İsa Tanrı ise, O’nun sadece olağanüstü bir insan olduğunu söyleyenler yanılgıdadır. Bazıları da her iki düşüncenin de doğru olmasını arzulayabilirler. Bilim ve araştırıcı gazetecilik meslekleri de büyük bir tutkuyla gerçeği ortaya çıkartmaya çalışır. Bunun bu önemli alanda böyle olmaması için bir neden var mı?